Choroby

Definicja i charakterystyka. Hirsutyzmem określa się u kobiet nadmierne owłosienie twarzy, klatki piersiowej i tułowia, a więc okolic, w których androgeny wpływają na porost włosów. Termin ten należy odróżniać od nadmiernego porostu włosów (hypertrichosis), który dotyczy każdej okolicy ciała i nie jest zależny od działania androgenów. Hirsutyzm może być związany z zaburzeniami w przemianach hormonów płciowych bądź też ze zwiększoną wrażliwością receptorów mieszków włosowych na androgeny. Jednakże u części chorych nie stwierdza się odchyleń w badaniach laboratoryjnych, określających stężenie hormonów płciowych (hirsutyzm idiopatyczny). Najczęstsze choroby endokrynologiczne leżące u podłoża hirsutyzmu to zespół policystycznych jajni¬ków i zespół nadnerczowo-płciowy. Hirsutyzmowi mogą towarzyszyć trądzik, łysienie androgenowe i otyłość jako wyraz objawów hiperandrogenizmu. Uwagi ogólne. Przed rozpoczęciem leczenia powinno się ustalić przyczynę nadmiernego owłosienia. Najczęściej konieczna jest konsultacja i szczegółowe badania endokrynologiczne. W leczeniu hirsutyzmu znajdują zastosowanie leki antyandrogenowe, ale ich włączenie musi być poprzedzone indywidualną analizą każdego przypadku. Leczenie Leczenie ogólne Leki antyandrogenowe W leczeniu hirsutyzmu najczęściej stosowany jest octan cyproteronu, jako jedyny lek (50-100 mg/24 h przez 10 pierwszych dni cyklu miesiączkowego) lub w połączeniu z estrogenami (2 mg cyproteronu i 35 mg etinylestradiolu w tabletce) podawanymi cyklicznie przez 21 dni z 7-dniową przerwą, stosowany przez wiele miesięcy. Lekiem o działaniu antyandrogenowym jest również spironolakton, który stosuje się w dawce 50-200 mg/24 h przez 3-6 miesięcy. Może on powodować wystąpienie objawów ubocznych, m.in. zaburzeń miesiączkowania i hiperkaliemii. Innym preparatem stosowanym w leczeniu hirsutyzmu jest flutamid stosowany w dawce 250 mg 1 lub 2 razy dziennie także przez kilka miesięcy. Brak jest jednak szerszych badań klinicznych dotyczących jego skuteczności. W ostatnich latach pojawiły się doniesienia o wykorzystaniu finasterydu (w dawce 2,5 mg dziennie) w leczeniu hirsutyzmu. Brak badań na większą skalę, jak również przeciwwskazania do stosowania tego leku u kobiet w wieku rozrodczym, znacznie jednak ograniczają jego wykorzystanie w leczeniu hirsutyzmu. Niektórzy autorzy podają, że u chorych z zespołem policystycznych jajników i hirsutyzmem poprawę można uzyskać, aplikując metforminę w dawce 500 mg 3 razy dziennie. Leczenie miejscowe Golenie i depilatory chemiczne znajdują zastosowanie w celu doraźnego usunięcia włosów. Trwalsze efekty można uzyskać regularną depilacją woskami kosmetycznymi. Eflornityna U 35% chorych wyraźną poprawę uzyskuje się, stosując na owłosioną skórę twarzy, przez co najmniej 8 tygodni 2 razy dziennie, krem z 11,5% eflornityna. Inne sposoby leczenia W leczeniu miejscowym znajdują zastosowanie różne odmiany elektrolizy, a więc niszczenia mieszków włosowych prądem elektrycznym, oraz różne typy laserów (diodowy, rubinowy, aleksandrytowy, Nd-YAG). Metody te mogą być stosowane jedynie przez lekarzy specjalistów, co